هیدروژن پراکسید یا آب اکسیژنه که آن را با نام شیمیایی H2O2 می شناسند، مایعی با طعم تلخ و بی رنگ است و مقدار کمی از آن در هوا به طور گاز در می آید. از هیدروژن پراکسید که مایع ناپایداری است، برای ضد عفونی استفاده می کنند، این ماده در مجاورت گرما به راحتی تجزیه شده و آب و اکسیژن ایجاد می کند. این محصول را به صورت تجاری در غلظت های ۳ تا ۹۸ درصد تولید می کنند و همواره به صورت محلول آبی به بازار عرضه می شود.
با این که این ماده به تنهایی قابلیت اشتعال ندارد، اگر در تماس با مواد آلی قرار بگیرد، به طور خود به خودی موجب احتراق می شود. بیشتر هیدروژن پراکسید هایی که در بازار وجود دارند با غلظت ۳، ۱۲ و ۳۰ هستند ولی بیشترین کاربرد صنعتی و در آزمایشگاه ها را محلول های آبی دارند که با خلوص ۳۵، ۵۰، ۷۰ یا ۹۰ درصد هستند. برای این که آب اکسیژنه به سرعت تجزیه نشود معمولا از یک پایدار کننده که در این مورد استانیلید است، استفاده می کنند. هیدروژن پراکسید هایی که غلظت های بالاتری دارند را در صنعت برای تولید مواد شیمیایی کف، سوخت موشک، سفید کننده کاغذ و پارچه ها و تولید لاستیک کف استفاده می کنند.
فهرست
کاربرد های آب اکسیژنه یا پراکسید هیدروژن
از این ماده شیمیایی می توانیم برای مصارف گوناگونی از جمله پاک کرد لکه های قرمز شراب یا خون، پاک کردن لکه قهوه، میکروب کشی و معالجه زخم هایی که بوی بدی دارند استفاده کرد. این ماده کاربرد های دیگری نیز دارد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.
خاصیت سفید کنندگی
در صنعت تولید کاغذ و خمیر آن از هیدروژن پراکسید به عنوان سفید کننده استفاده می کنند، خاصیت سفید کنندگی این ماده در موارد دیگری نیز استفاده می شود که در ادامه برخی از آن ها را نام می بریم.
لباس های پشمی و لطیف و ظریف با جنس ابریشم
الیاف مصنوعی و مو
روغن و صابون ها
الیاف پر، عاج، کنف، کاه و پارچه ها
هیدروژن پراکسید یا آب اکسیژنه در دندان پزشکی
یکی از عواملی که دندان را سفید می کند هیدروژن پراکسید است که از آن در موارد دیگر از جمله کار های زیر نیز استفاده می کنند.
کاهش درد و التهاب در ناحیه لثه
به عنوان دهان شویه و ضد عفونی دهان و دندان
بهبود زخم های کوچک داخل دهانی
کمک به بهبود دردهای گلو
هیدروژن پراکسید یا آب اکسیژنه در کشاورزی
این ماده در کشاورزی کاربرد دارد و باعث بروز موارد زیر می شود :
افزایش ماندگاری گیاه و کاهش فساد
عدم ورود آسیب به گیاهان
بعد از استفاده از آن نیازی به شست و شو نداریم
موجب بهبود سودآوری و تقویت عملکرد محصول می شود
در درختان آسیب دیده جلوی ایجاد عفونت را می گیرد.
به درمان پوسیده ریشه گیاهان کمک می کند.
عفونت های قارچی با محلول پاشی از بین می روند.
با این که از این ماده به عنوان کود عمومی استفاده می کنند ولی در کل نمی توانیم به آن کود بگوییم و در زمان آبیاری به شاخ و برگ گیاهان افزوده می شود.
کاربرد به عنوان پیش تیمار بزرها
بررسی ضرر هیدروژن پراکسید یا آب اکسیژنه برای محیط
این ماده علاوه بر این که ضد قارچ بوده و اکسیژن رسانی به گیاهان را تقویت می کند، بسیار دوستدار محیط زیست است و می توانیم از آن به عنوان جایگزینی برای آفات مضر استفاده کنیم.
خطرات هیدروژن پراکسید یا آب اکسیژنه
آب اکسیژنه خوراکی
استفاده از این ماده در مقدار کم برای مصارف در محصولات غذایی خطری ندارد ولی اگر آن را ببلعید، ببویید یا با چشم و پوستتان در تماس باشد، اثرات سمی در پی خواهد داشت در پی استنشاق هیدروژن پراکسید ها ممکن است شما دچار سردرد، سرفه، سرگیجه، تنگی نفس، گلودرد و حالت تهوع شوید. این آب اکسیژنه برای پوست خورنده است و می تواند باعث ایجاد سرخی، سفیدی، درد و سوختگی شود. این ماده خورند همچنین می تواند باعث سرخی چشم، سوختگی عمیق و شدید آن، درد و تاری در دید شود. خوردن آب اکسیژنه می تواند عوارض خطرناکی از جمله خونریزی اندام های داخلی، استفراغ، شکم درد، گلودرد و حالت تهوع به دنبال داشته باشد.
خطرات آب اکسیژنه صنعتی
اگر ۵ درصد از هیدروژن پراکسید صنعتی با چشم ها تماس داشته باشد، می تواند بینایی کامل فرد را از بگیرد و درصورت تماس با پوست موجب برود سوختگی، تاول های شدید و سفیدی رنگ پوست شود.